ШҚО-дағы бірыңғай кадастр: жеңілдік пе, әлде жаңа кедергілер ме?
Шығыс Қазақстан облысында жер және құқықтық кадастрларды біріктіруді, сондай-ақ жер қатынастары саласындағы мемлекеттік қызметтерді автоматтандыруды көздейтін «Жылжымайтын мүліктің бірыңғай мемлекеттік кадастры» (ЖБМК) ақпараттық жүйесін енгізу елеулі қиындықтармен бірге жүріп жатыр.
ВКО әкімдігінің мәліметінше, тек 2024 жылдың өзінде «Қала шегінде жер учаскесіне құқықтарды алу» қызметіне 2727 адам жүгінген. Оның ішінде 1179 өтініш қанағаттандырылып, 1548-іне бас тартылған. 2025 жылы қазіргі уақытқа дейін 1358 өтініш түскен: 572-сі қанағаттандырылып, 786-сына бас тартылды.
ШҚО бойынша Мемлекеттік қызмет істері агенттігі Департаментінің жанындағы ведомствоаралық жұмыс тобының отырысында жүйенің жұмысына қатысты негізгі проблемалар егжей-тегжейлі талқыланды.
Мамандардың айтуынша, егер цифрландыру толық пысықталмаған рәсімдердің үстіне енгізілсе, ол жеңілдетудің орнына бизнестің жүйеге деген сенімсіздігін арттыруы мүмкін.
«ЖБМК ақпараттық жүйесінің жұмысына қатысты 34 проблемалық мәселе анықталды», - деді Департаменттің Мемлекеттік қызметтер басқармасының басшысы Рауан Сләмхан.
Негізгі проблемалар:
- Автоматты бас тартудың болмауы. Жүйеде бас тарту түпкілікті шешім ретінде емес, тыңдалым рәсімін бастайтын алдын ала шешім ретінде қалыптасады. Бұл заңнамаға қайшы және процесті созады.
- Қала құрылысы деректерінің жеткіліксіздігі. ЖБМК-да бас жоспар, егжей-тегжейлі жоспарлау жобалары, инженерлік желілер, қорғау аймақтары, қызыл сызықтар және топографиялық материалдар жоқ. Соның салдарынан мамандар қосымша ресурстарды және қағаз карталарды пайдалануға мәжбүр, бұл уақыт жоғалтуға және қателіктерге әкеледі.
- Қызмет ақысы және қайталама жүгінулер. Учаскені бөлу сызбасы дайындалғаннан кейін өтініш берушілерге 24 сағат ішінде төлем жасау қажеттігі туралы хабарлама келеді. Көпшілігінде компьютерге қол жеткізу немесе жүйемен жұмыс істеу дағдысы жоқ, сондықтан олар қайтадан ХҚКО-ға жүгінеді. Кейбір азаматтар алаяқтықтан қауіптеніп SMS-хабарламаны елемейді. Соның нәтижесінде процесс үзіліп, өтінішті қайтадан беруге тура келеді.
- Мемлекеттік органдар үшін қолжетімділіктің қымбаттығы. «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының ақпараты бойынша, МИО үшін автоматтандырылған жұмыс орнын ұйымдастыру құны жылына шамамен 44 млн теңгені құрайды. Бұл қосымша шығындардың мақсаттылығы мен заңдылығына қатысты сұрақтар туындатады.
- Жүйенің функционалы шектеулі. Басшы орындаушыны тағайындай алмайды және ЭЦҚ-мен құжаттарға бірнеше рет қол қоюға мәжбүр.
- Өтініш бойынша орындаушыны қадағалау мүмкіндігі жоқ.
- Есептерді шығару және статистика қалыптастыру функциясы жоқ.
- Басқа нормативтік актілермен сәйкессіздік. «Мемлекеттік қызмет көрсету қағидалары» акимнің шешім қабылдауына екі күндік мерзім қарастырса, акимат регламенті мен құқықтық актілер туралы заң анағұрлым күрделі рәсімдерді талап етеді. Бұл мерзімдердің сәйкес келмеуіне және заң бұзушылықтарға алып келеді.
ВКО Кәсіпкерлер палатасы өкілдерінің пікірінше, цифрландырудағы мәселелер өңірдің инвестициялық ахуалына тікелей әсер етеді.
«Құрылыс салуды немесе бизнесті кеңейтуді жоспарлаған кәсіпкерлер техникалық және құқықтық сәйкессіздіктер салдарынан бюрократиялық кідірістерге тап болады. Бұл нарықтың дамуын тежеп, мемлекеттік сервистерге деген сенімді төмендетеді. Жүйе тек формалды түрде емес, шынымен де жер ресурстарына қол жеткізуді жеңілдетуі маңызды», - деп атап өтті ВКО Кәсіпкерлер палатасының құқықтық мәселелер жөніндегі директордың орынбасары Айжан Жәңгірханова.
Барлық проблемалық тұстар жүйенің операторы «Азаматтарға арналған үкімет» Ұлттық компаниясымен келісілген. Қазір қателіктерді түзету жұмыстары жүргізіліп жатыр.
«Жер саласындағы цифрландыру даму мен қолайлылық құралы болуы тиіс, қосымша кедергі емес. Сондықтан ЖБМК-ның табысты жұмыс істеуі анықталған мәселелердің қаншалықты жылдам әрі кешенді шешілетініне тікелей байланысты», - деп қосты Айжан Жәңгірханова.
Пікір қалдыру:
Пікірлер: