«Атамекен» ҰКП Басқарма төрағасының орынбасары Нұрсұлтан Шоқановтың Жетісу облысына сапары аясында Талдықорған қаласында «Жетісу облысындағы инвестициялық ахуал мен бизнесті дамыту» форумы өтті. Оған әкімшілік, прокуратура, мемлекеттік құрылымдар, даму институттары, инвесторлар және орта, ірі бизнес өкілдері қатысты.

Бұл форум Мемлекет басшысы белгілеген: өңірлер ел экономикасының негізгі өсу нүктелеріне айналатын жаңа инвестициялық кезеңге көшу міндетінің көрінісі болды. Жетісу облысында қажетті база – агроөңдеу, өнеркәсіптік кооперация, логистикалық мүмкіндіктер, сондай-ақ Балқаш және Алакөл туристік аймақтары бар. Географиялық орналасуының Қытай-Қазақстан дәлізінде болуы аймақтың экспорттық әлеуетін арттырады.

Осыған орай, Үкімет «Атамекен» ҰКП, ҰЭМ, «Бәйтерек» және «Даму» институттарымен, сондай-ақ бейінді құрылымдармен бірлесіп, қаржылық, қаржылай емес, әкімшілік және инфрақұрылымдық құралдарды біріктіретін аумақтық дамудың нақтыланған өңірлік бағдарламасын қалыптастыруда. Бағдарламада 300 млрд теңге көлемінде ресурс қарастырылған. Өңірлер үшін алты негізгі саладан тұратын база айқындалды: үшеуі ағымдағы экономикалық белсенділікті қалыптастырады және салық түсімдерін қамтамасыз етеді, ал қалған үшеуін өңірлер өз бетінше анықтайды. Бұл модель аумақтың ерекшелігін ескеруге, шынайы экономикалық модель құруға, жұмыспен қамтуды арттыруға, көлеңкелі сектордың үлесін төмендетуге және жергілікті экономиканың бәсекеге қабілеттілігін нығайтуға мүмкіндік береді. Инвестициялық даму контексінде бағдарлама тұрақты жобаларды қалыптастыруға болатын салалық тауашаларды күшейтеді.

Басқарма Төрағасының орынбасары Жетісуға жұмыс сапары аясында Текелі қаласына да барды. Кезінде өзінің бай полиметалл кен орындарының арқасында ауыр өнеркәсіптің эталоны болған бұл қала, бүгінде монотәуелділіктен көпсалалы экономикаға көшуде.

Әртараптандыру стратегиясына шикізатты қайта өңдеу негізінде технологиялық кәсіпорындарды дамыту, сондай-ақ өңірдің табиғи әлеуетін пайдалана отырып, туристік кластер құру кіреді.

Өңірлік және салалық кеңестердің кәсіпкерлері ӨКП жанындағы дөңгелек үстелдегі проблемалық мәселелерді талқылауға қайта оралып, салалық тауашаларды дамыту, логистикалық хабтарды кеңейту, туризм мәселелері және үлкен бюрократиясыз ірі инвестициялық жобаларды іске қосу тетіктері сияқты тақырыптарды қозғады.

Өңір АӨК саласында тұрақты нәтижелер көрсетіп отыр: Жетісуда соя, қант қызылшасы және жүгері көлемдерінің елеулі үлесі өндіріледі. Қайта өңдеу өнеркәсібі де қатар дамуда — энергетикалық жабдықтар, құрылыс материалдарын өндіру, «Қорғас – Шығыс қақпалары» АЭА-да ЖЭК компоненттерін шығаратын зауыт құрылысы. Бұл бағыттар экономиканың көпсалалы құрылымын қалыптастырады, бұл өңірді маусымдық және баға ауытқуларына төзімді етеді.

Шекара маңындағы «Қорғас – Шығыс қақпалары» АЭА және «Қорғас» ШЫХО дамыту мәселелері де назардан тыс қалған жоқ: бүгінде АЭА аумағында құны 903 млрд теңге болатын 68 жоба тіркелген, оның 28-і іске асырылған.

2027 жылға дейін қосымша 852 млрд теңге сомасына 40 жобаны іске асыру жоспарланған, оның ішінде инвестиция көлемі 330 млрд теңге және 2000 жұмыс орнын құрайтын 1000 гектар жердегі халықаралық өнеркәсіптік парк бар. «Қорғас» ХШЫО-да жалпы құны 258,7 млрд теңге болатын 45 жоба іске асырылып жатыр, 3635 жұмыс орны құрылды.

Кәсіпкерлер инвестициялық жобаларды іске қосу мерзіміне әсер ететін әкімшілік рәсімдерді келісу тәртібінің ұзаққа созылуына назар аударып отыр. Жер және келісу рәсімдерінің құрылымын одан әрі жетілдіру қажет, сондықтан ЖАО кәсіпкерлермен бірге алаңның болжамды режимде дамуына мүмкіндік беретін бірлескен тәсілді әзірлеу мүмкіндігін талқылады. Атап өтілгендей, облыс әкімдігі мен прокуратурасы мәселелерді ашық талқылап, бірлесіп шешімдерді белсенді іздестіруде.

Кәсіпкерлердің құқықтық қорғалуындағы прокуратураның рөлі нақты көрсеткіштермен расталады. Облыс прокуратурасы Бауыржан Жұмақановтың басшылығымен 6,5 мыңнан астам кәсіпкердің және 533 млрд теңге сомасына 126 инвестордың құқықтарын қалпына келтіру туралы деректерді ұсынды; прокурорлық ден қою актілері бойынша 40-тан астам лауазымды тұлға жауапкершілікке тартылды — бұл бизнесті институционалдық қорғаудың іс жүзіндегі әсерін көрсетеді.

Өңірлік кәсіпкерлер палатасының директоры Дәурен Оңалбаев атап өткендей, ӨКП жанында бизнестің субъектілерінің мемлекеттік органдармен тұрақты өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін тоғыз салалық кеңес жұмыс істейді.

Дөңгелек үстелге қатысушылардың назарында туристік сала және оның дамуын талқылау тұр. Жүйелі жұмыс пен бизнеспен серіктестіктің арқасында Балқаш және Алакөл курорттық аймақтары нығайып қана қоймай, ішкі және келуші туристер ағынының тұрақты өсуін көрсете отырып, туристерді тарту орталықтарына айналуда. Алайда, кәсіпкерлер инфрақұрылымдық шектеулер жағдайында инвестициялық жобаларды іске асыру мәселелеріне және аумақтарды инженерлік даярлауды жеделдету қажеттілігіне назар аударады.

«Атамекен» ҰКП жоспарлы жұмысы аясында уәкілетті органдар мен бейінді құрылымдарды тартады, бұл туризмді дамытудың негізгі мәселелерін келісуге және инвесторлар үшін болжамды жағдайларды қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Осылайша, біз инвестициялық белсенділікті талқылауға көшеміз. Жергілікті атқарушы органдар ұсынған деректер бойынша, 2032 жылға дейін өңірлік пулға жалпы сомасы 2,9 трлн теңге болатын 110 жоба енгізілген. Осы жылдың он айында 397 млрд теңгеге жуық инвестиция тартылды, ал өңір алдында тұрған міндет – көлемді ұлғайтумен қатар, ұзақ мерзімді экономикалық әсер қалыптастыратын салаларды дамыту.

Форумда жаңа инвесторлар үшін де перспективалар ұсынылды. Азамат Сүлейменов басшылық ететін «Everest Development» компаниясы электр жабдықтарын, кабель өнімдерін және құрылыс материалдарын өндіруші «Қайнар-АКБ» ЖШС-мен кооперация мүмкіндіктерін зерттеуде. Компания өсіп келе жатқан сұранысқа және жергілікті өндірістік құзыреттердің кеңеюіне сүйене отырып, өңірдегі құрылыс және қонақүй жобаларына қатысуды қарастырады.

Іс-шара аясында Басқарма Төрағасының орынбасары Нұрсұлтан Шоқанов «Құрмет» орденін – Талдықорған қаласы бойынша Қазақстандық үздіксіз білім беру қауымдастығы филиалының құрылтайшысы және директоры, Жетісу облысы бойынша Іскер әйелдер қауымдастығының мүшесі және «Атамекен» ҰКП жанындағы Іскер әйелдер кеңесінің мүшесі Маржангуль Ахмеджановаға табыс етті. Оның кәсіпкерлік қызметке қосқан үлесін ел басшылығы жоғары бағалады.

Сондай-ақ, Нұрсұлтан Шоқанов ASMA Industrial аккумуляторлық батареялар шығаратын кәсіпорнына барып, өндірістің толық циклімен және жоғары технологиялық құрастыру желілерімен танысты, сонымен қатар компанияның экспорттық әлеуеті мәселелерін талқылады. Тараптар 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енетін қазақстандық тауар өндірушілер тізіліміне алдағы ауысуды талқылады.

«Біз Өнеркәсіп және құрылыс министрлігімен бірлесіп, кәсіпкерлермен ауқымды түсіндіру жұмыстарын жүргізіп жатырмыз және бұл мәселені бүкіл Үкімет пен саяси партиялардың күн тәртібіне қойып отырмыз», – деп бөлісті Нұрсұлтан Шоқанов.

Өңірге сапар Басқарма Төрағасы орынбасарының іскерлік ортаны, институционалдық процестерді және салалық дамуды талдауға бағытталған сапарлар сериясының бір бөлігі болды. Жетісу тұрақты динамиканы көрсетіп отыр, ал міндет – бизнес үшін жағдайларды нығайту, инвестицияларға қолжетімділікті ашу және тек өңірдің ғана емес, сонымен қатар ұлттық экономиканың одан әрі өсуін қамтамасыз ету.